ورق های مصرفی در صنعت قوطی سازی عمدتا تولید داخل هستند و اغلب تولید شرکت فولاد مبارکه اصفهان می باشد و یا وارداتی هستند که از کشورهایی نظیر چین،روسیه،و برخی کشور های همسایه وارد میگردد. همچنین لاک،ورنی،مرکب مصرفی تا حد بسیار زیادی در داخل کشور تولید و عرضه می گردد.شایان ذکر است کیفیت هر کدام از موارد ذکر شده در کیفیت نهایی ورق چاپ شده تاثیر به سزایی دارد.
در ادامه به طور خاص تر به بخش ها و مراحل مختلف چاپ می پردازیم.
مرحله قبل از چاپ:
به طور کلی قوطی های فلزی تولیدی به دو دسته غذایی و شیمیایی تقسیم بندی میشوند.
برای تولید قوطی های فلزی با کاربرد غذایی ابتدا باید ورق با لاک مخصوص غذایی پوشش داده شود اما در قوطی های شیمیایی این کار با لاک معمولی انجام پذیر می باشد.سپس بعد از تایید طرح سفارش داده شده در لیتوگرافی زینک های مربوط که به صورت پلیت های آلومینیومی با ضخامت 2 میلی متر است تهیه می گردد.
ضمنا دستگاه چاپ ورق حلب مانند دستگاه های افست چاپ ورق کاغذ است وتفاوت آن حرکت ورق فلزی به صورت مستقیم است وسیلندر ها روی آن می چرخد و مانند کاغذ به دور سیلندر ها نمی چرخند و همچنین تفاوت دیگر چاپ فلز با کاغذ و مقوا حرارت دادن فلز ضمن عبور از کوره های مخصوص جهت پخت لاک و مرکب می باشد.
لاک زنی:
یکی از مهمترین ارکان در چاپ فلز فرایند لاک زنی میباشد.
بدنه داخلی قوطی که در تماس با محتویات داخل آن قرار میگرد باید با لایه ای از لاک پوشیده شود،به طور معمول و استاندارد سطح فلز باید در یک نوبت لاک زده شود اما در مواردی مانند عدم کیفیت،لاک،اشتباه اپراتور یا مشکل ماشین لاک زنی که باعث می شود که پوشش کامل در روی سطح ورق ایجاد نشود یک نوبت دیگر این مراحل تکرار میشود که کاملا سطح ورق با لاک پوشش پیدا کند.البته درون قوطی های شیمیایی و صنعتی 1 بار لاک زده میشود و قوطی های مربوط به مواد غذایی 2 بار لاک زده میشود،بعد از طی این مراحل ورق ها جهت عملیات پخت داخل کوره قرار میگیرند.اگر لاک کمتر از مدت زمانی که طبق استاندارد مشخص گردیده داخل کوره بماند به درستی پخته نمی شوند و ممکن است از روی فلز کنده شوند.اگر زمان مناسب ورق در کوره بماند به هیچ عنوان جدا نخواهد شد.
لاک ها عموما سفید رنگ بوده و همچنین دارای تاریخ مصرف معین ،اگر از لاک تاریخ مصرف گذشته استفاده گردد،قوطی بعد از مدتی دچار زنگ زدگی میشود.
لاک و کوتینگ:
لاک ها به دو دسته تقسیم میشوند:
لاک هایی که درون قوطی زده میشوند و صرفا جهت حفظ محصول درون آن کاربرد دارد ولاک هاب بیرونی که روی سطح فلز و برای بهبود فرایند چاپ استفاده می گردد.
چاپ:
ورق های فلزی قبل از عملیات چاپ چربی گیری و جرقه گیری میشوند تا امکان چاپ با کیفیت بر روی ورق میسر شود،پس از انجام مراحل یاد شده پلیت ها در قسمت آسانسور ماشین چاپ آماده ارسال به ایستگاه سیلندر ها و نوردها می شوند،سپس ورق ها با سیستم مکش بادی از روی سینی بلند شده و به ماشین چاپ ارسال می شود.
دستگاه های فعلی عمدتا دارای 2 ایستگاه چاپ می باشد که قابلیت چاپ 2 رنگ را دارد لذا اگر سفارش چاپ مورد نظر دارای 4 رنگ باشد ابتدا 2 رنگ اولیه چاپ می شود سپس قبل از چاپ 2 رنگ بعدی داخل کوره قرار میگیرد تا مرکب آن پخته شود و از روی ورق ها بلند نشود و ثابت بماند. رنگ های چاپ شده بعد از پخت در کوره مقداری تغییر رنگ می دهند.مرکب های ساخت داخل ایران کیفیت خوب و قابل قبولی دارند ودر مقایسه با مرکب های خارجی مقرون به صرفه تر هستند.
بعد از اتمام عملیات چاپ جهت براق شدن و جلوه بصری زیبا روی کارها ورنی زده می شود.عملیات ورنی زدن با همان سیلندر های مخصوص چاپ انجام میگیرد و به همان انداره که می خواهیم روی ورق ورنی زده شود لاستیک سیلندر بریده می شود.
لازم به ذکر است برای لاک زنی هر محصول باید یک سیلندر لاستیکی با توجه به ابعاد،اندازه،لبه کار و مارجین و مطابق نقشه کار مد نظر تهیه می شود.
خط چاپ،لاک زنی،ورنی و کوره ممکن است به صورت پیوسته و یا جدا از هم باشد که در حالت دوم سرعت خط تولید پایین تر است
کوره های پخت:
همان طور که اشاره شد کوره ها در چاپخانه وظیفه پخت لاک و مرکب و ورنی زده شده روی ورق را دارد،عموما طول کوره ها حدود 25 الی 33 متر است
برروی زنجیره های داخل کوره ویکت ها نصب شده اند که وظیفه انتقال ورق ها را به صورت تک تک بر عهده دارد زیرا اگر ورق ها روی هم قرار گیرد به دلیل خیس بودن خراشیده شده و از بین می رود،حرکت ورق ها در کوره به صورت اتوماتیک انجام می شودو همچنین باید با همان سرعت چاپ شده از کوره عبور کند و اگر سرعت کم باشد احتمال سوختن ورق ها وجود دارد.معمولا 2 الی 3 مشعل درون کوره وجود دارد که با گاز کار می کند شعله ها به صورت مستقیم با دیگ برخورد می کنند.
در آن قسمت خازن هایی وجود دارد که به صورت مستقیم گرما را به ورق می رساند همچنین دما باید در کل مسیر کوره یکسان باشد.
در بخش انتهایی کوره دو هواکش بزرگ جهت خنک کردن ورق و بازگرداندن آن ها به دمای اولیه وجود دارد،پس از پایان تمامی این مراحل ورق های چاپ شده در قسمت قوطی سازی قیچی و آماده چاپ می شوند.