فرآیند ساخت قوطی فلزی : تا به حال به اهمیت بسته بندی در حوزه های مختلف فکر کرده اید؟ تقریبا تمام حوزه هایی که محصولی برای ارائه به مردم دارند نیاز پیدا میکنند که بسته بندی مخصوص به خود را داشته باشند. یک خریدار محصول مورد نیاز خود را طبق سلیقه اش انتخاب می کند. تصور کنید که شما خود تولید کننده ی یک محصول هستید و میخواهید برای ارائه ی آن به بازار بسته بندی ای را مخصوص محصولتان انتخاب نمایید.
چه بسته بندی ای نیاز خواهید داشت؟ معمولا اول از همه بسته بندی باید محصول شما را سالم نگه دارد. نیاز به مخاطب شما باز میگردد. باید ببینید که محصول شما مناسب چه قشری است و این قشر چه نیاز ها و سلیقه ای دارند. با دانستن این ها می توانید بسته بندی مناسب را برای محصول خود پیدا کنید. در این مقاله سعی داریم انواع قوطی از نظر شکل و اندازه و فرآیند تولید قوطی ها را در کنساز توضیح دهیم.
فرآیند ساخت قوطی فلزی
شاید فکر کنید که ساخت قوطی کار ساده ای است اما این کار روند پیچیده ای دارد و با دستگاه های پیشرفته انجام می شود. اگر در این کار به اندازه ی کافی تجربه و تخصص نداشته باشید نمی توانید آن را انجام دهید.
ساخت قوطی به دو شکل انجام می شود
- ساخت دو تکه ی قوطی
- ساخت سه تکه ی قوطی
فرآیند ساخت قوطی فلزی دو تکه
قوطی های دو تکه از بدنه و در تشکیل می شود. مراحل ساخت بدنه به شرح زیر است.
لاک زنی
اولین مرحله ی تولید قوطی لاک زنی است. ورقه های آهن را قبل از چاپ و برش لاک می زنند. لاک ها به دو دسته تقسیم می شوند.
- لاک خارجی
- لاک داخلی
هدف از استفاده ی لاک ها این است که موادی که قرار است داخل قوطی نگهداری شود با فلز واکنش شیمیایی انجام می دهند که باعث می شود مواد مزه ی فلز را به خود بگیرد یا در اثر گذر زمان با اکسیژن واکنش نشان دهد و دچار کسید شدن یا همان زنگ زدگی می شود. برای جلو گیری از این اتفاق یک لایه از جنس رزین را در دو طرف ورقه ی آهن قبل از چاپ و برش ایجاد می کنند که به این فر آیند لاک زنی می گویند.
چاپ
در این مرحله طرح بسته بندی را بعد از لاک زنی با استفاده از دستگاه روی ورقه های آهن چاپ میکنند.
برش
بعد از چاپ کردن طرح نوبت به برش ورقه ها در ابعاد مورد نیاز می رسد. برش ورقه ها را با دستگاه های برش گیوتینی انجام میدهند.
بادی میکینگ (ساخت بدنه)
قطعات بریده شده را در نهایت داخل پرس (فیدر)قرار می دهند.فیدر ها بدنه را به داخل قآلب منتقل می کنند. ساخت بدنه و فلنج بالایی قوطی هر دو با هم در دستگاه انجام می شود. قوطی ها را در نهایت داخل کارتن قرار داده و به انبار منتقل خواهند کرد.
در
برای ساخت در قوطی نیز مانند بدنهابتدا ورق ها را لاک زده سپس با قیچی گیوتینی با ابعاد مورد نظر می برند.بعد از فر آیند برش بلانک های بریده شده را داخل دستگاه تغذیه یا فیدر می گذارند و به داخل قالب هدایت می کنند. بعد از پرس کردن در ها آن ها را داخل دستگاهی به نام کرلر می گذارند.
در نهایت در ها توسط کار گربه دستگاه فیدر مایع لاستیک زننده منتقل می شود. این دستگاه مایع مایع لاستیک را در اخل شیار به دور در تزریق می کند. بسته به نوع مایع که توسط هوا خشک می شود یا با کوره با روش مناسب خشک می شود و در نهایت بعد از بسته بندی در کارتن به انبار انتقال می یابد.
فرآیند ساخت قوطی فلزی سه تکه
این قوطی ها از سه قسمت بدنه، در و کف ساخته می شوند.
بدنه
برای ساخت بدنه ی قوطی های سه تکه ورق هایآهنرا لاک می زنند. بعد از چاپ طرح خود بر روی آن ورق ها توسط قیچی های برش دهنده ی رول به ابعاد مورد نظر بسته به نوع قوطی مورد نیاز بریده می شوند. مانند فرآیند قوطی های قبلی بلانک های ساخته شده را داخل فیدر قرار می دهند ولی این بار به داخل ماشین منتقل می شوند.ماشین بلانک را لول می کند و درنهایت می توان آن را به دو روش دوخته می شوند
- عبور از وان لحیم مذاب
- جوش دادن با سیم مسی
در قسمت دوخته شده پودر درز جوش می پاشند و نوبت به فلنج کردن قوطی های جوش خورده می شود. این کار را با ماشین فلنجر انجام می دهند. کف قوطی با دستگاه سیمر به بدنه متصل می شوند که در نهایت آماده شده و در کارتن به انبار منتقل می شود.
در و كف
در و كف قوطي كاملا” مشابه يكديگر وسيستم توليد همان است كه در مورد در قوطي كششي توضيح داده شده.
لازم به توضيح است امروزه جهت كاهش قيمت تمام شده قوطي در كارخانجات مدرن معمولا” جهت توليد دروياكف از قالب دوبل استفاده مي شود ودر زمينه ساخت بدنه نيز از ماشينهاي پارتينگ و بيدينگ استفاده مي شود بدين مفهوم كه بلانكها به طول دوبرابر بريده ميشوند لذا پس از جوش وپودر درزجوش بدنه توسط ماشين پارتينگ بريده وتبديل به دوعدد مي گردد ضمن آنكه ماشين بيدينگ روي بدنه خط مي اندازد و بدين ترتيب هم سرعت ماشين افزايش مي يابد و هم از ورق نازكتر جهت ساخت بدنه استفاده ميشود و استحكام لازم توسط خطوط ايجاد شده روي بدنه تامين مي گردد.
روش دوخت بدنه
براي دوخت بدنه قوطيهاي درز دار از روشهاي مختلفي بسته به مورد مصرف قوطي استفــاده مي شود كه عبارتند از:
- سيستم درزكوب (side seamer):
- در اين روش دولبه ورق بدنه به هم قلاب شده وسپس كوبيده مي گردد اين روش ابتدائي بوده و براي قوطيهاي غيرغذائي كه محتوي آن مايع غليظ ( مثل رنگ) و يا جامـد باشـد استفـاده مي گردد.
- سيستم لحيم(soldering) :
- در اين سيستم لحيمبه روشهاي محتلف دستي ( باهويه) ، نيمه خودكار (روش چندشاخه) و خودكار (وان لحيم) جهت دوخت درز بدنه قوطي مورد استفاده قرار مي گيرد.
- سيستم چسب (Cementing):
- درز بدنه با چسب مخصوص به يكديگر متصل مي گردد . اين روش فقط در موارد خاص استفاده ميشود.
- سيستم درزجوش(Seam welding) :
- در ايـــن روش مفتـــــول مســـيبا روش جـــوش بــا مقاومــت الــكتـريكــي ERW ( Electrical Resistance Welding ) باعث جوش درز قوطي مي گردد در اين روش سيم مسي ، مصرف نشده و فقط تغيير فرم مي دهد.
انواع ورق از نظر سختی
ورق های مورد استفاده در ساخت قوطی از نظر سختی بسته به سيستم توليد قوطي متفاوت است مثلا” در خطوط قوطي سازي با سيستم اروپائي از ورق T3 و با سيستم آمريكائي از ورق T5 استفاده مي شود. ضمنا” ماشين آلات قوطي سازي در ايران كلا” سيستم اروپائي است . لذا به ايران ورق حلب با سختي 3 (T3) وارد مي شود.انواع سختی ورقه ها در درجه های T1 تا T6دسته بندی می شود که T1نرم ترین آن ها وT6 سخت ترین شان است.
تاریخچه ساخت قوطی فلزی
بسته بندی از زمانی که انسان نیاز پیدا کرد محصولات خود را انبار یا منتقل کند نیاز به بسته بندی برای بشر ایجاد شد و ساخت قوطی های فلزی بعد از دست رسی بشر به فلز شروع شد. دلیل استفاده از فلز مقاومت در برابر فشار بود که انسان از این ویژگی استفاده نمود تا محصولات خود را با بسته بندی در قوطی های فلزی سالم نگاه دارد.
اما سابقه ی قوطی سازی در دوره ی ناپلئون شکل گرفت. ناپلئون برای تامین مواد غذایی ارتش خود نیاز به بسته بندی ای داشت که در عین سبک و محکم بودن ، استفاده از آن نيز با سهولت ممكن باشد كه اين امردرسال1809 ميلادي توسط فردي به نام نيكلاس اپرت تحقق يافت. در سال 1810 پيتر دوراند انگلیسی قوطي حلبي را اختراع نمود.
سالها قوطي با روشهاي ابتدائي وبا دست ساخته مي شد كه راندمان كار بسيار پائين بود.
در اوائل قرن بيستم ، استفاده از قوطي فلزي كه شكلي بهداشتي يافته بود رواج يافت و افزايش تقاضا منجر به استفاده از ماشين آلات مدرن در ساخت قوطي گرديد به نحوي كه سرعت توليد آن امروزه به حدود 1300 عدد قوطي در دقيقه رسيده است.
مزايا قوطی فلزی
بسته بندي فلزي داراي مزاياي بسيار است از جمله
1- استحكام مكانيكي بالا.
2- مقاومت در شرايط محيطي مختلف و حفظ كالا براي مدت طولاني.
3- قابليت نگهداري كالا در حالتهاي جامد ، مايع وحتي گاز.
4- قابليت بسته بندي كالا در فرمهاي متنوع.
5- قابليت بازيافت.
معايب مزايا قوطی فلزی
1- نياز به تكنولوژي ويژه ودانش فني بالا.
2- لزوم استفاده از ماشين آلات مدرن و توليد انبوه جهت اقتصادي نمودن توليد.
3- نياز به سرمايه گذاري ثابت زياد.
4- محدوديت بسته بندي بعضي از مواد از جمله مواد اسيدي.
5- محدوديت منابع تامين مواداوليه مرغوب .
نتیجه گیری
نیاز به بسته بندی قوطی های فلزی در دنیای امروز بسیار مورد نیاز صنعت گران است که به هیچ وجه نمی شود از آن چشم پوشید. وجود ابزار مدرن در ساخت قوطی های فلزی سرعت تولید را در عین حال با دقت و کیفیت مناسب بالا برده است تا بتواند پاسخ گوی نیاز هر جامعه باشد.
همانطور که توضیح داده شد فر آیند ساخت قوطی فلزی برخلاف باور عوام بسیار تخصصی است و در ساخت آن از ابزار پیشرفته ای استفاده می شود. این فرآیند پیچیده علاوه بر سرعت بخشیدن به روند کار باعث افزایش استحکام و طول عمر قوطی های فلزی می شود. استحکام قوطی ها همچنین به نوع ورق مورد استفاده بستگی دارد که قبل تر به آن اشاره کردیم.